Nieuwe stikstofaanpak levert 'twee sleutels' voor toekomst van landbouw

Hier overhandigde Borgers het eerste exemplaar van de discussienotitie 'Nederland van het stikstofslot – een juridisch houdbare oplossing uit de praktijk' aan Marjoos van den Berg van provincie Gelderland. In die notitie van het programmamanagement staan twee zogeheten 'sleutels' centraal die volgens de initiatiefnemers cruciaal zijn om Nederland van het stikstofslot te halen: integraal emissiemanagement en een gebiedsgerichte toedeling van stikstofgebruiksruimte.

'Als we blijven doen wat we deden, lopen we vast – juridisch en maatschappelijk. We hebben gekeken naar wat er wel werkt, samen met boeren, wetenschappers en beleidsmakers. Dat komt neer op regie geven aan de boer en keuzes maken in het gebied', licht de juridisch adviseur toe.

Eén norm per bedrijf

De opstellers van de notitie zien één duidelijke norm per bedrijf, gebaseerd op het daadwerkelijke effect op natuur, water en klimaat als een belangrijke sleutel tot de oplossing. 'Boeren moeten weten waar ze aan toe zijn. Een heldere, afrekenbare norm geeft zekerheid en stimuleert innovatie. Dat is het fundament voor het bestaansrecht voor hun activiteiten. De boer is in control,' benadrukt Borgers.

Die bedrijfsspecifieke emissiesturing kan zo worden ingeregeld dat elke veehouder objectief en controleerbaar voldoet aan duidelijk omschreven kritische prestatie-indicatoren. Die zijn in de praktijk nauwkeurig uitvoerbaar. De betrouwbaarheid van die uitvoering is te controleren met registraties, metingen en fysieke controles.

Provincies en gemeenten

De tweede sleutel richt zich op het niveau van provincies en gemeenten. Zij moeten volgens de initiatiefnemers de verantwoordelijkheid nemen om stikstofruimte per gebied toe te wijzen. 'Zonder gebiedsgerichte keuzes blijven we hangen in losse vergunningen. Dan weten boeren niet of ze erbij passen. Je moet eerst het speelveld tekenen, voordat je de spelregels kunt toepassen', vervolgt de juridisch adviseur.

Bij de toedeling van milieugebruiksruimte moet worden uitgegaan van de instandhoudingsdoelstelling en de feitelijke staat van instandhouding van Natura 2000-gebieden. Vervolgens is het van belang dat de provincie de maatregelen vaststelt en uitvoert die nodig zijn om verslechtering te stoppen en het herstel van Natura 2000-gebieden te realiseren. De initiatiefnemers zien hierin een sleutel voor het stikstofslot.

Innovatie essentieel

Naast deze sleutels benadrukt Borgers het belang van innovatie, zoals slimme meetmethoden, precisielandbouw, salderen, samenwerking tussen ketenpartners en harmonisatie van wetgeving. 'Alleen door al deze elementen te verbinden kan het stikstofbeleid effectief en rechtvaardig worden uitgevoerd', stelt hij.

Volgens de juridisch adviseur wil Mobilisation for the Environment (MOB) best meedenken. 'Ze hebben de deur opengezet door te stellen dat ze willen spreken over een oplossing voor de Natura 2000-gebieden.'

Van den Berg, die de notitie in ontvangst nam, koppelt de gegevens door naar andere provincies en gemeenten. 'Het is aan de provincies om hier, in samenwerking met de gemeenten, werk van te maken. Daar doe ik graag aan mee.'