Rabo: goede, maar onzekere vooruitzichten varkensmarkt

De zeugenpopulatie in Nederland kende vorig jaar de grootste afname met een daling van 14 procent op jaarbasis. RaboResearch verwacht opnieuw een sterke afname van het aantal zeugen in 2025 in Nederland, doordat bedrijven meedoen aan een beëindigingsregeling.

Ook in Polen daalde zeugenstapel in 2024 flink met 10 procent, in Italië met 8 procent en in Spanje met 6 procent. Dit komt waarschijnlijk door de ziektedruk, zoals Afrikaanse varkenspest in Italië en Polen en PRRS in Spanje. België liet een daling zien van 2,1 procent en Frankrijk 1,8 procent.

De zeugenstapel in Duitsland stabiliseerde zich. In Denemarken nam het aantal zeugen toe met 2,3 procent. In de rest van Europa steeg het aantal zeugen met 2 procent. Alles bij elkaar daalde de zeugenstapel in heel Europa dus met 3,4 procent.

De varkensvleesproductie steeg in 2024 nog wel met 2 procent in de 27 landen van de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk samen. Op basis van de daling van de zeugenstapel en de recente gegevens over de varkensstapel verwacht RaboResearch dat de productie in 2025 met 1,5 procent daalt.

Stijgende prijzen

De varkensprijzen zijn gestegen door krimpend aanbod en verbeterde markttoegang na herstel van de mond-en-klauwzeervrije status van Duitsland. Daardoor kan het land weer exporteren naar het Verenigd Koninkrijk.

De gemiddelde biggenprijs in de EU volgt de normale stijging die past bij het seizoen, maar lag in week 14 wel 10 procent lager dan het gemiddelde over vijf jaar.

Het eerste kwartaal van 2025 liet in de vleesvarkenshouderij gemiddeld positieve marges zin. In onder andere Nederland staan de marges wel onder druk door de hoge biggenprijzen als gevolg van het beperkte aanbod. De marges verbeteren waarschijnlijk weer, doordat biggenprijzen langzaam stabiliseren in het tweede kwartaal van dit jaar. De marges van zeugenhouders zijn positief gebleven.

Schommelingen in grondstoffenmarkt

De verwachting is dat voerprijzen gunstig blijven in het tweede kwartaal van dit jaar. Wel brengt de groeiende handelsoorlog tussen de VS en de rest van de wereld onzekerheden met zich mee. Die kan voor meer schommelingen zorgen op de markt van agrarische grondstoffen.

Sojaprijzen staan onder neerwaartse druk vanwege de verwachte recordoogst in Brazilië. De Chinese importheffingen op Amerikaanse producten zullen de Braziliaanse verkoop stimuleren. Dit zal pas in het vierde kwartaal zichtbaar worden, omdat China dan normaal gesproken vanuit de VS gaat importeren. De door de EU aangekondigde heffingen op sojabonen uit de VS zijn vooralsnog opgeschort.

Op het gebied van vitaminen, mineralen en aminozuren is de EU erg afhankelijk van China. Het land levert ongeveer 60 procent van de Europese lysinebehoefte. In januari 2025 heeft de Europese Commissie een voorlopige antidumpingheffing op lysine uit China opgelegd. Het risico is dat de prijs hierdoor omhooggaat.

Minder vlees, meer bijproducten

De totale export van varkensvlees inclusief bijproducten van de 27 EU-lidstaten en het Verenigd Koninkrijk stabiliseerde in 2024. De export van spiervlees en verwerkte producten daalde met 5 procent ten opzichte van 2023. De export van bijproducten steeg juist met 7 procent. Vooral naar China (+8 procent = 55.220 ton) en naar de Filipijnen (+32 procent = 44.126 ton) hebben de 27 EU-lidstaten en het Verenigd Koninkrijk in 2024 meer bijproducten geëxporteerd. De export van varkensvlees (inclusief bijproducten) van januari 2025 was ook bijna hetzelfde als een jaar geleden.

De directe impact van door de VS ingevoerde importheffingen van 10 procent heeft een beperkt effect op de Europese mark, omdat de VS maar 3 procent van het totale exportvolume van varkensvlees voor zijn rekening neemt. In totaal gaat 95.000 ton varkensvlees naar de VS. Daarvan is 8.000 ton afkomstig uit Nederland. Denemarken is met 31.000 ton de grootste exporteur vanuit de EU naar de VS. De grootste exporteur naar de VS is Canada met 307.000 ton.

Impact importheffingen complex

De EU kan misschien voordeel halen uit de handelsoorlog tussen de VS en China. De hoge tegenheffingen door China op Amerikaanse varkensvleesproducten maken directe handel tussen de twee landen prijstechnisch onaantrekkelijk. Voor de EU biedt dit mogelijkheden door meer producten aan China te leveren. Spiervlees uit Brazilië heeft wel een betere prijs ten opzichte van Europees varkensvlees.

Maar China heeft meer behoefte aan bijproducten dan aan spiervlees. In 2024 kwam 6 procent, zo'n 80.000 ton, van de totale import van spiervlees door China uit de VS. Van de bijproducten haalde China 27 procent van de behoefte. Dat is ruim 300.000 ton uit de VS. Europa heeft mogelijk meer kansen om dit gat in te vullen, want het overgrote deel van de Braziliaanse slachterijen is niet goedgekeurd voor het exporteren van bijproducten naar China. Maar het lopende Chinese antidumpingonderzoek naar Europees varkensvlees blijft een risico voor Europese exporteurs.

Meer leveren aan China betekent in ieder geval lagere volumes naar andere landen. RaboResearch denkt niet dat Europa haar volume zal kunnen opschalen, onder andere door de ingezette dalende varkensvleesproductie in Europa.

Risico

Aan de andere kant zullen andere landen, zoals Vietnam, mogelijk hun import vanuit de VS willen verhogen om te onderhandelen over de tarieven van de VS. Dit is een risico voor andere exporteurs, zoals Europa.

De situatie rondom importheffingen zal in de komende maanden verder ontwikkelen en de handelsstromen gaan zeker verschuiven als gevolg van deze heffingen. Exporteurs zullen daardoor hun handelwijze gaan aanpassen.